Als je door het verplicht thuiswerken in een dip raakt

Er is de laatste maanden al veel geschreven om mensen te ondersteunen die in de Coronacrisis overbelast raken. Of over hoe je effectief kunt thuiswerken. Wat als je juist in een dip raakt?

Effecten van thuiswerken

De laatste maanden valt me – bij de digitale intervisiegroepen die ik begeleid – op, dat veel mensen die nu verplicht vanuit huis werken, zich wat emotioneel of somber worden. De uitdagingen waar ze voor komen te staan, lopen ontzettend uiteen – vaak afhankelijk van de persoonlijke situatie. De een weet niet hoe zij alle ballen omhoog moet houden, doordat de kleine kinderen doorlopend thuis zijn en het eigen werk en dat van de partner gewoon doorgaat. De ander weet niet hoe de werkdag zinvol in te vullen en de uren nuttig te besteden, weer een ander worstelt met eenzaamheid, sleur en motivatie doordat hij alleen thuis zit en het thuiskantoor geen afwisseling en input biedt. 

Meerderen voelen zich schuldig, omdat ze denken dat ze te weinig doen en wel doorbetaald krijgen. Sommigen hebben de overtuiging dat ze dit professioneel gezien allemaal moeten aankunnen. Zij vinden zichzelf maar slap als ze merken dat ze minder effectief zijn, weinig gedaan krijgen op een dag en dingen vooruit beginnen te schuiven.

Mocht je iets van bovenstaande herkennen, dan wil ik je geruststellen: het is volstrekt logisch dat je met dit soort zaken worstelt! Helemaal als je alleen maar verhalen hoort over andere groepen werkenden – denk aan de vitale beroepen – die het juist heel druk hebben.

Factoren voor werkgeluk

Er zijn diverse onderzoeken gedaan naar werkgeluk en diverse modellen ontwikkeld om werkgeluk te beïnvloeden. Grotendeels komen ze allemaal overeen, op wat nuanceverschillen na. De Self-Determination Theory beschrijft drie universele behoeften: verbondenheid, autonomie en competentie. Als in deze behoeften voorzien wordt, dan zijn mensen productief, gemotiveerd en gelukkig. Ik zal de drie behoeften nader beschrijven. Waarschijnlijk herken je dat daar de afgelopen maanden wel het een en ander in is veranderd. Dat erkennen geeft waarschijnlijk al een stuk rust en verkleint je eventuele schuldgevoel. Vervolgens geef ik een paar tips wat je kunt doen om meer in die behoefte te voorzien.

Verbondenheid

Verbinding met de organisatiedoelen

Geloof je in waar de organisatie voor staat? Het product of de dienst die jullie leveren? De bijdrage die jij daarin kunt leveren?

Het kan zijn dat je daar vraagtekens bij gaat zetten de laatste tijd. Dat je achter je laptop zit en denkt: waar doen we het eigenlijk allemaal voor? Wat voor nut heeft het? Wil ik hier mee verder?

  • Wat dan helpt is om deze vraagtekens serieus te nemen en daar echt voor te gaan zitten. Zo kom je er achter of deze vragen ontstaan omdat je perspectief is veranderd of dat je er al langer mee speelt. Mogelijk voel je wel verbinding met de organisatiedoelen, maar kun je er geen vorm aan geven in deze situatie en is het een kwestie van wachten en kijken wat er nu wel kan.

Verbinding met je collega’s of andere netwerkpartners

Voel je je thuis in je team? Kun je jezelf zijn, heb je steun en gezelligheid?

Door de letterlijke afstand door thuiswerken en dat iedereen meer op zichzelf wordt teruggeworpen, kan je deze verbinding flink gaan missen. Een online vergadering is vaak strakker en zakelijker georganiseerd om het effectief te laten verlopen. Mogelijk mis je het informele contact.

  • Wat helpt is om bewust momenten in te plannen om aan deze verbinding te werken. Spreek bijvoorbeeld met 1 collega af dat je elkaar wekelijks belt om ook informeel bij te praten en steun bij elkaar te vinden. Neem het initiatief voor een onlinesessie los van een vergaderagenda om met elkaar te delen: hoe gaat het, wat lukt wel, wat niet, wat heb je van elkaar nodig? Pak wat vaker de telefoon in plaats van de mail en – nu het weer kan – spreek af en toe ‘live’ af, bijvoorbeeld een wandelafspraak.

Verbinding met je persoonlijke waarden.

Welke zaken/begrippen zijn voor jou belangrijk in je leven? Denk bijvoorbeeld aan gezelligheid, samen, leren, vertrouwen, toewijding, enz.

Grote kans dat deze crisis en maatregelen meerdere van jouw persoonlijke waarden raken. Het kan helpen om daar eens bewust bij stil te staan en te kijken of je die waarden op een andere manier kunt invullen. Sta ook stil bij waar jouw grens is. Als je bijvoorbeeld vindt dat jouw werk op deze manier geen toegevoegde waarde heeft.

  • Praat daarover met collega’s of leidinggevende en zoek naar alternatieven. (ik heb overigens al meerdere mensen gesproken die in deze periode knopen door hebben gehakt en het roer hebben omgegooid, omdat ze er nu juist achter kwamen dat ze – voor de crisis – afgedwaald waren van hun waarden. Die gaan nu toch voor zichzelf beginnen, een opleiding doen, minder werken enz.)

Autonomie

Dit gaat om ruimte voor eigen invulling, je werk op jouw manier doen. De beperkende maatregelen van de afgelopen tijd kunnen je autonomie op meerdere punten hebben verkleind. Je hebt vaak helemaal een manier van werken gevonden die bij jou past. Nu moet het op afstand, online enz. Het kan zijn dat je maatregelen vanuit je organisatie krijgt, waar je moeilijk mee kunt omgaan, waardoor je je werk niet meer kan doen volgens je eigen standaarden (persoonlijke waarden).

  • Je kunt kijken waar je invloed zit: het algemene beleid van jouw organisatie houdt waarschijnlijk geen rekening met de uitoefening van iedere specifieke functie. Wissel uit met collega’s, vraag hoe zij dit doen, wat wel lukt en wat niet. Stel bijvoorbeeld samen een alternatief tegenvoorstel op en beschrijf mogelijkheden en consequenties.

Competentie

Mogelijkheid om te groeien

Leer je elke dag/week bij? Misschien heb je het gevoel van niet, dat je juist stilstaat momenteel, dat je niet groeit in je functie en al zeker geen promotie gaat maken dit jaar.

  • Besef dat je nu op andere vlakken heel veel kansen hebt om te leren en te groeien. Alleen al het omgaan met deze aparte situatie biedt volop kansen. Hoe ga je om met de zaken die je moeilijk vindt, waar kun je de regie pakken, misschien kun je juist oefenen met hulp en steun vragen?

Gebruik maken van je persoonlijke kwaliteiten

Dit gaat over die eigenschappen die iedereen opnoemt als ze jou omschrijven. Grote kans dat je die volop in je baan kwijt kon, als je goed op je plek zit, maar mogelijk is dat nu anders. Bijvoorbeeld als je de gangmaker was op het werk, de verbinder, of degene die echt de puntjes op de i kon zetten.

  • Je kunt een oproep doen bij je collega’s waarin je ze meldt dat ze juist voor díe klusjes een beroep op je kunnen doen, waarin jij je kwaliteiten helemaal uit kunt leven. Het kan ook zijn dat je tijdens deze crisis juist ook andere kwaliteiten van jezelf (her)ontdekt waar je meer mee wilt doen. Kijk in dat geval of je die meer ruimte kunt geven in je huidige functie.

Vitaliteit/veerkracht

Als je fit bent, je vitaal en veerkrachtig voelt, kun je alles aan. Deze crisis zorgt bij veel mensen voor zorgen en angst en letterlijk zit je meer opgesloten en ben je minder in beweging. Daardoor kan die veerkracht achteruit gaan.

  • Zorg dus goed voor jezelf: eet gezond, houd ritme in je slaappatroon, zorg voor voldoende beweging (en buitenlucht!), zodat je in conditie blijft en je vitaal voelt. Als je in een dip zit: zoek steun, maak bijvoorbeeld een afspraak om samen te wandelen (dat lukt prima op 1,5 meter afstand of maak een bel/wandelafspraak).

Prestatie

Heb je aan het eind van de werkdag iets bereikt, heb je een voldaan gevoel? Dat kan nu wel even anders zijn. Het is dan lastig (en niet zinvol) om jezelf dag in dag uit achter de laptop te dwingen, maar je moet wel weten wat je die dag wilt bereiken.

  • Als je je normale bezigheden momenteel niet uit kunt voeren, zou je de tijd zinvol kunnen inzetten door met collega’s na te denken en plannen te maken voor de thema’s / problemen die steeds bleven liggen. Samen een deadline afspreken kan ook werken om weer in de actie te komen en stappen te zetten.

Ik wens je veel (thuis)werkgeluk!

Heb je zelf of als team ondersteuning nodig? Neem contact met me op voor vrijblijvend advies of een aanbod op maat.

Coronacrisis: zorgkanjer, voorkom dat je opbrandt!

Op dit moment wordt van diverse beroepsgroepen veel extra’s gevraagd. Ik richt me in dit artikel speciaal op mensen in de zorg, omdat van hen niet alleen extra inzet en aanpassingsvermogen wordt gevraagd, maar velen van hen ook met leed worden geconfronteerd waar zij mogelijk niet aan gewend zijn, omdat ze op hele andere afdelingen ingezet worden. Uiteraard zijn de tips ook bruikbaar in andere beroepsgroepen die plotseling langdurig onder druk staan om extra te presteren.

Je zult merken dat je de laatste weken meer stress ervaart: de adrenaline die in je lijf vrijkomt, brengt je lichaam in staat van paraatheid. Een paar effecten: je bloeddruk gaat omhoog; je hartslag stijgt; je ademhaling wordt sneller; er stroomt zuurstofrijk bloed naar je spieren, je hart en je hersenen; je spijsvertering komt op een laag pitje te staan. Het lichaam is klaar voor actie. Hartstikke mooi, want hierdoor ben je extra alert, meer geconcentreerd en kun je langer doorwerken.  

Zolang je na de adrenalinekick ruimte pakt voor lichamelijk en geestelijk herstel is daar niets mis mee. Er zijn immers zat beroepen (denk aan mensen die werken in een traumateam) die veel onder druk werken, maar daar veel voldoening uithalen en geleerd hebben hier een draai aan te geven en keer op keer voldoende herstellen.

Maar hoe zit dat nu in deze tijd? Waarschijnlijk gaat het extra beroep wat er op je gedaan wordt wel wat langer duren dan 2 of 3 weken. En als je thuiskomt is het ook anders dan je gewend bent. Als de stress te lang duurt en je te weinig tussentijds herstelt, loop je het gevaar om op te branden. Er zijn berichtgevingen dat veel zorgpersoneel in China tijdens de Coronacrisis uitgeput is geraakt. Dat willen we hier natuurlijk niet. Tijd voor een training of coachtraject heb/neem je nu waarschijnlijk ook niet.

Daarom in dit artikel wat tips om te zorgen voor voldoende hersteltijd in alle hectiek.

Allereerst een waarschuwing

Zolang je in de adrenaline rush zit, voel je vermoeidheid ook minder en dat is best prettig. Als je in de ontspanning komt, ga je soms eerst onrust voelen en daarna vermoeidheid, soms ook hoofdpijn of bijvoorbeeld duizeligheid. Je neiging kan zijn om maar bezig te willen blijven (de motor draaiende te houden), zodat je die narigheid niet zo voelt. Weet echter: hoe langer je op de adrenaline leeft, hoe groter de kans dat je opbrandt. Hoe meer herstelmomentjes je inbouwt, hoe langer je het volhoudt.

Gesprek

Maak stress, welzijn, vermoeidheid bespreekbaar. Heb hier samen aandacht voor. Vraag je collega’s hoe het gaat en deel tips.

Het kan zinvol zijn in de organisatie een (of meerdere) aandachtsfunctionaris vitaliteit te regelen. Die dit onderwerp bespreekbaar maakt, tips geeft en er is voor mensen die even stoom willen afblazen. Dit kan een leidinggevende, (team)coach, P&O adviseur of vertrouwenspersoon zijn. Zolang die persoon zich er eigenaar van voelt en genoeg handvatten heeft om dit te kunnen doen.

Overgangen

Bouw rituelen in voor het begin en eind van je werkdag/dienst om de overgangen vergemakkelijken. Aan het begin om er weer in te komen en aan het eind om af te schalen qua stress en al een beetje in de rust te komen. Hier zijn verschillende manieren voor. Bijvoorbeeld:

  • Met elkaar voorpraten (hoe is het met iedereen? Wat gaan we doen? Wat hebben we van elkaar nodig?
  • Met elkaar napraten (Hoe is de dag verlopen? Zitten we nog ergens mee? Welke successen kunnen we delen?)
  • Een meditatie- of ontspanningsoefening of het lijf even losschudden.

Pauzemomenten

Uiteraard is het goed om je pauzemomenten serieus te nemen en niet over te slaan. Gebruik de pauze om tot rust te komen. Lukt dat niet als je met je collega’s in een ruimte zit, zoek dan de eenzaamheid even op om alle prikkels te verminderen. Ga niet je social media bijwerken of alle nieuwsberichten lezen. Loop een rondje, geniet bewust van je kopje koffie of thee (ruik de thee, voel de warmte van het kopje in je handen, proef iedere slok en voel ook je billen op de stoel, je voeten op de grond enz.).

Mindful momenten

Als je geen pauzes kunt nemen, dan kun je kijken of je kleine rustmomentjes kunt inbouwen, waarin je bewust je adrenalinepeil verlaagt. Dit hoeft geen tijd te kosten. Een houvast hiervoor:

  1. Kijk welke momenten je daarvoor kunt gebruiken. Denk aan het moment dat je naar de wc gaat, het moment dat je je beschermende maatregelen neemt of een andere eenvoudige taak doet (bed opmaken, een opruim- of schoonmaakklusje enz.)
  2. Doe de betreffende handeling zo bewust mogelijk en misschien een tikkie langzamer dan je de rest v.d. dag holt.
  3. Adem bewust in en uit (let vooral op de uitademing). En laat bewust alle spanning in je lijf los op de uitademing. (even je lijf losschudden mag ook).
  4. Gebruik je zintuigen een voor een om helemaal in het hier en nu te komen (probeer bijvoorbeeld van een eenvoudig voorwerp zoveel mogelijk details te zien of een moment alle geluiden om je heen een voor een waar te nemen of voel bij elke stap die je zet heel bewust de onderkant van je voeten) of ga met je aandacht je hele lijf langs (van voeten tot kruin).
  5. Let erop: het gaat er niet om of het allemaal lukt: het zijn oefeningen om tot rust te komen. Wees dus niet te streng voor jezelf.

Thuis

Veel zorgmedewerkers zijn gewend om thuis ook (relatief) veel te zorgen en er voor de ander te zijn. Leg je erbij neer dat je mogelijk minder energie hebt en thuis minder kunt doen: je hebt hersteltijd nodig. Wellicht ben je prikkelbaarder, onrustig, duurt het langer tot je hoofd rustig is, accepteer ook dit. Bespreek het met je eventuele gezinsleden of familie/vrienden waar je nog (telefonisch) contact met hebt. Zorg extra goed voor jezelf, neem je ruimte, doe af en toe iets creatiefs en zorg ook voor wat beweging als je uit de hectiek komt: zo raak je de adrenaline gemakkelijker kwijt. Vraag begrip en hulp: hoe kan jouw omgeving jou een beetje ontlasten? En sta (samen) bewust stil bij: wat is op dit moment het meest belangrijk en welke dingen kunnen we op een laag pitje zetten?

Voldoening

Sta voldoende stil bij het mooie werk dat je doet: wees trots, blij met kleine en grote successen, zelfs als er veel misgaat en je veel leed tegenkomt (deel ook dat om je hart te luchten). Dat geeft energie en zo hou je het langer vol.

Gezonde gewoontes

Als je gestrest en moe bent, is de verleiding groot om minder gezond te eten en drinken. Je krijgt meer behoefte aan vet, zoet en zout eten en hebt wellicht geen zin om te koken. Je neigt naar meer koffie om overeind te blijven en wellicht een glaasje alcohol om tot rust te komen. Pas hiervoor op! Als je gezond blijft eten, rustig aan doet met de koffie en alcohol, houd je meer weerstand en verspil je minder energie.

Slapen

Zorg dat je ruim voor het slapen in de rust komt. De verleiding is groot om televisie te kijken als je je heel moe voelt (want dat leidt af van dit nare gevoel). Dat mag best even, maar hou het kort. Zorg dat je alle apparaten die veel prikkels geven (alle beeldschermen en telefoon) minimaal een uur voor het slapen uit hebt.  Als je erg druk bent in je hoofd, kan het prettig zijn om wat tijd in te bouwen om wat dingen van je af te schrijven. Bouw een ritueel in rondom het naar bed gaan, zodat je lijf leert dat er nu rust komt.

Tot slot

Ik hoop met deze tips een kleine bijdrage te leveren aan ieders gezondheid en balans. Aangezien veel zorgmedewerkers het te druk hebben om dit te lezen, zou mijn vraag aan ieder ander zijn: denk je dat bovenstaande werkt en ken je zorgmedewerkers? Breng het bij ze onder de aandacht, zodat ze er hun voordeel mee kunnen doen.

Ik wens iedereen heel veel succes met het prachtige werk dat je verzet, wat je rol ook is.

Hou vol en pas goed op jezelf en elkaar.